2 december ’06

Hat Yay - Ko Lipe
Omdat de trein 2 uur vertraging heeft (het is hier normaal dat de trein een halfuur later vertrékt) zijn we pas om 8 h in Hat Yay. We twijfelen nog steeds waar we naartoe willen gaan. De oostkust hebben we nu uitgesloten omdat-na telefoneren- alle eilanden blijkbaar afgesloten zijn: het is hier moessontijd.
Twee uur minibus dus naar Satun aan de westkust. We blijven twijfelen tussen Ko Lipe in Thailand en Pulau(=eiland in het Maleisisch) Langkawi in Maleisië . We besluiten naar Langkawi te gaan, maar nemen dan toch weer op het laatste moment het ander bootticket omdat we hier vernemen dat Langkawi shopping centers heeft, één van de grote trekpleisters is voor de inwoners van Kuala Lumpur, en ’t is juist weekend…
De boottocht duurt 4 uur in plaats van 2 uur. We hebben het nog steeds niet afgeleerd te denken dat je hier ook ergens op tijd kunt komen! Tijd speelt hier gewoon géén rol…
De tocht is sprookjesachtig. De boot voert ons door een smaragdgroene zee, bezaaid met kleine en wat grotere eilanden, met tropisch regenwoud, rotsen. Vaak heel bergachtig. Op de vlakkere delen van sommige eilanden krijg je parelwitte stranden met palm-en cocosbomen onder een staalblauwe lucht… Het geheel is een nationaal park, en beschermd. Uitgenomen Ko Lipe. Daar mag gebouwd worden, privé-initiatief is toegelaten. We verwachten dus geen ‘ongerept’ eiland maar hopen dat het toerisme op Ko Lipe nog niet de bovenhand heeft op het gewone leven.
Eindelijk, na drie uur komt het in zicht. Twee intens groene bergen, met daartussen een lagere zone met wat bebouwing en prachtige stranden. We komen dichter en stappen over op een kleine platte vissersboot omdat het laatste stuk zee heel ondiep is. Bij het dichterkomen zien we dezelfde taferelen als op andere eilanden: bungalows, bars, restaurants en vooral… veel muziek. Oh nee! De meeste passagiers stappen af. Wij dus niet! Other side of the island please…
Gelukkig is het hier een andere wereld.Vissersboten domineren het strandbeeld en je moet de bungalows tussen de vissersdorpen gaan zoeken. Intussen is het aardedonker geworden, want er is geen elektriciteitsnet op het eiland. Mensen hebben hier een eigen beperkte stroomvoorziening via zonnepanelen of een kleine generator. Ook hier loont het de moeite prijs en ligging van wat ‘resorts’ te vergelijken! We nemen er onze tijd voor en vinden uiteindelijk een prachtige kleine bungalow op het strand met de zee vlak voor ons neusje op ‘Tarutao resort’( 300 B = 7€/nacht ) We gaan dìrect zwemmen om onze oververhitte lijven af te koelen. Alhoewel, afkoelen. Het zeewater is 30°C! Het water is zò klaar dat je zelfs in het donker je voeten op het zand ziet staan. Genieten… onder de bijna volle maan en het boogschutter sterrebeeld…

3 december ’06

Ko Lipe
We wisten dat het ‘marinepark’ bekend is bij duikers en snorkelaars, en huurden daarom vooraf in Satun 2 snorkels voor de ganse week.
Eerst proberen, vanmorgen. Het is een waar feest…De koraalriffen zijn aanwezig tot op het strand. Ik zag reeds honderden films over het onderwaterleven in dit gebied, maar kan niet geloven dat het zò mooi is! Het ontroert tot in het diepste van je ziel. Ik denk aan mijn twee grootvaders die hun leven op zee doorbrachten. Zij hebben dit nooit gezien. Een gevoel van dankbaarheid welt in me op door die ontmoeting met de diepe schoonheid van onze planeet…Bij Christine is het eender. We staan verstomd en zwemmen van het ene koraalrif naar het andere. Zeeappels met bewegende stekels en fluorescerende oogjes, wuivende zeeanemonen die in symbiose leven met wit en oranje gestreepte vissen, grijze vissen met een paars fluorescerende staart, bekerspons, bolspons, citroengeel-en intensblauw gestreepte vissen, de bodemkruipers met hun schutkleur… En dit in een rust en harmonie die je wellicht maar onder water kunt vinden. Als bioleerkracht kun je met dia’s of film maar een mistig afkookseltje van zoveel schoonheid aan je leerlingen overbrengen. Ook het aquariumgebouw van de zoo geeft dit niet weer.
We zwemmen en zwemmen, tot… onze rug tegen de middag roodverbrand is! Ja, ’t is ook nog waar. We bevinden ons op 7° NB, en de zon brandt genadeloos dòòr het water!
Na de middag informeren we om eventueel een duikkursus te volgen met brevet, zodat we dan later als de gelegenheid zich nog eens voordoet gewoon een uitrusting kunnen huren zonder begeleiding.
We boffen. Er verblijft hier een Nederlands instructeur! De cursus kost 25 000B voor 2 personen, geen afbieden mogelijk. Ver buiten ons budget. De lokale mensen geven de opleiding voor 17 000B. Nòg buiten ons budget, maar we willen niet meer bargainen omdat het prijsverschil al groot is, en we ook een eerlijk loon willen geven aan de plaatselijke mensen. We twijfelen en nemen de handboeken in het Engels en Frans mee om in te kijken. Ze beloven morgen een boek in het Nederlands om ons examen af te leggen. Technische uitleg wel in het Engels…
De wet van Archimedes, druk en oplosbaarheid in gassen en vloeistoffen… Er komt heel wat fysica bij kijken. Mijn domein. Ik heb er vertrouwen in en wil graag met de Thaise instructeur werken. Christine twijfelt…
-geef ons de eerste initiatie, en als we merken dat we goed met mekaar kunnen communiceren doen we verder.
-OK. We beginnen om 16 h bij laag water! Daarna beslis je definitief.
Intussen verkennen we het eiland. Er is aan onze kant een opkomend toerisme, maar het ‘gewone leven’ heeft hier nog de overhand. We logeren tussen twee vissersdorpen, waar de mannen hun boten schilderen en de naden met touw, gedrengd in pek, dichten. Netten worden hersteld zoals ik dat mijn grootmoeder in de keuken bij de buisstoof veel heb zien doen. Hier worden ook grote fuiken getimmerd, van plooibare takken uit de jungle, net achter ons… Het voert me terug naar mijn kindertijd, waar ik met mijn vader op zondagochtend langs de kade liep, naar het schip van zijn broers. Netten, motoren, het schip van mijn andere grootvader dat binnenvoer na de Ijslandreis, bulkend van de vis…Het is alsof het gisteren was.
De duikinitiatie is geestig, en verloopt heel vlot. Yid is een goede instructeur. We leren stap voor stap op het strand, net onder de waterspiegel, met het materiaal omgaan. De luchtflessen, drukleidingen, ontspanner, ademhalingsspin. Een heel nieuwe wereld gaat open. We besluiten de opleiding bij hem te nemen.

4 december ’06

Ko Lipe
Vanmorgen komen we toe als twee ijverige studentjes. Maar wat blijkt? We gaan al direct het zeegat in! Het materiaal wordt ingeladen in een vissersboot, en een stoere vissersbonk, met een huid zo hard en gitzwart als een schoenzool zit aan het roer. We klieven door de golven naar één van de andere eilanden van het nationaal park. We herhalen het monteren en controleren van het materiaal, en de basistechnieken van gisteren. Nu gaat het dieper onder water.
Yid is hier geboren en getogen, en kent de omgeving op zijn duimpje. Maar…zijn kennis van het Engels is beperkt. Hij kan min of meer de uitleg geven omdat hij dit ingestudeerd heeft, maar een vraag begrijpen en beantwoorden gaat moeilijk. Gelukkig is duiken pure fysica, en kan ik de uitleg verder doorgeven aan Christine. Langzamerhand leren we de wet van Archimedes op ons lichaam toepassen. Je lichaam moet zweven in het water, een samenspel tussen je longinhoud, de lucht in de luchtkamer van je duikerspak, en je loodgordel. Die fijne regeling moet je leren aanvoelen, en dat vraagt wat tijd en oefening.
Intussen dalen we méér dan 5 meter. Koralen, in berg en dal, met grote bekersponsen vullen het gezichtsveld. Dit mooie landschap bevolkt met prachtige vissen…
Over de middag trakteert Yid ons op ‘fried rice’, en nemen we voldoende wachttijd om de stikstof in het bloed uit te scheiden.
Na de middag duiken we wat dieper, en gaat het meer de ontspannen toer op: onderwater-natuurexploratie’. We komen terecht in de schatkamer van Ali Baba.
In de grote bekersponsen ontbreken enkel de juwelen en goudstukken. Maar, het onderwaterleven is véél mooier dan goud…


5 december ’06

Ko Lipe

De cursus loopt aan een razendsnel tempo. We zijn nog wat moe van gisteren, maar zitten alweer in de boot, op weg naar grotere dieptes. Intussen merken we dat de taal waarin je de uitleg krijgt minder belangrijk is, omdat je onder water toch alle bevelen in gebarentaal krijgt. Het Nederlandstalige boek is nog steeds niet toegekomen, en we missen dit wel.
We duiken vandaag tot op 8 meter, en voelen de grote druktoename op ons lichaam, vooral op de trommelvliezen. Op 10 meter heb je al een dubbele luchtdruk: 2 atmosfeer! Als je dan nog de oefeningen erbij neemt wordt het behoorlijk spannend. Je moet je ademhalingsspin uit je mond nemen, en overschakelen op je reservespin, of die van je mededuiker, zonder paniek. Je duikbril afnemen, rondzwemmen en weer opzetten, terwijl je met je onbeschermde ogen in het zoute water blijft kijken, is er voor mij teveel aan. Ik voel het zoute water in mijn neus en ogen prikken, mijn hart begint te bonzen van de spanning, waardoor ik méér zuurstof moet opnemen, het gevoel lucht te kort te hebben maakt zich van me meester, ik kijk naar het wateroppervlak zò ver bòven me en sla in paniek… Met één druk op de gele knop is de luchtkamer van mijn duikersuitrusting volledig met lucht gevuld en schiet ik naar boven…Ik zie de twee keer dat ik op zee de dood voor ogen zag klaar voor me:
Als kind van 6 drijf ik samen met mijn zus en 2 neven langzaam de zee in. We kunnen niet meer terug. Ik zie het strand steeds kleiner worden, machteloos ronddobberend in panische angst…
De tweede keer in april 2002: Ik ga graag in hoge branding zwemmen. Dit keer té hoog… Ik raak niet terug naar de kust… Om de minuut slaan metershoge golven over die me volledig opslokken en ronddraaien. Ik ben hun speelbal en krijg voortdurend water binnen. Terwijl ik nog naar adem hap en bijna mijn longen uithoest van het koude, zilte water, na een metershoge muur , doemt de volgende alweer op met zijn vernietigende bruute vuist… Het zeewater is nog heel koud in april, ik voel mijn lichaam onderkoeld raken en het leven wegtrekken. Ik zie Christine in de regen op het strand staan, ze heeft het niet door dat ik in moeilijkheden ben. Ik zie haar voor het laatst want het is gedaan, mijn spieren kùnnen niet meer vechten. Alles wordt wazig rond me, doodgaan is niet moeilijk: je glijdt verder in verdoving het water in. Nog één of misschien twee golven…
Maar, de volgende golven slikken me niet volledig op... De wind is nét iets verminderd, waardoor ik mijn laatste krachten kan gebruiken om me op het strand te storten. Ik grijp me vast in het zand en de keien, maar kan me niet meer oprichten. Vòòr ik het bewustzijn verlies zie ik Christine die naar me toeloopt. Ik zal verderleven…
Yid ziet de angst in mijn ogen, en ik vertel hem kort wat er vroeger gebeurd is. We gaan aan land. Einde van de eerst duiksessie voor vandaag. De fried rice doet deugd!
In de namiddag maken we een nieuwe ‘onderwaterwandeling’. Je waant je in de ‘onderwater - Himalaya’. Wat een schoonheid en afwisseling…

6 december ’06

Ko Lipe
Vandaag worden we meegenomen voor een extra duik, want het praktisch programma van de cursus is eigenlijk al beëindigd. Na de voorbije twee dagen voel je dat duiken veel van je lichaam vergt. We leren berekenen, afhankelijk van de duikdiepte hoeveel stikstof in het bloed overblijft na een duik, en hoelang je lichaam erover doet om die stikstof weer af te scheiden. Je moet dus tijd nemen, tussen twee duiken. Het is van levensbelang dit te respecteren. Yid vertelt ons dat hij probeert die kennis over te brengen op de plaatselijke vissers hier, maar dat dit moeilijk lukt. Via een adembuis dalen ze soms diep onder water af, om de grote fuiken te plaatsen of te controleren. Omdat ze de rusttijden niet willen respecteren krijgt hun lichaam regelmatig te weinig zuurstof, wat vaak verlamming of de dood tot gevolg heeft. Ook onze fisherman heeft één been dat half verlamd is. Maar, zegt Yid: ‘hij is nog niet geleerd!’
Het is heel ontspannen op de boot. We vertrekken met een 4-tal Thai, Yid en de fisherman die de boot voert. Indien je hier bij westerlingen cursus zou volgen zou dit zeker efficiënter georganiseerd worden. Thaise mensen gaan helemaal anders om met tijd. Een vertrekuur afspreken is bijvoorbeeld onmogelijk. Als je zegt om 9h zegt Yid: yes, yes. Om 10h? Yes, yes. Om 11h? Yes, yes…
We vertrekken uiteindelijk in de voormiddag, als… we klaar zijn met inladen. Maar, als je nu toevallig iemand tegenkomt om een praatje mee te slaan, is dit nog later. Slowly, slowly…Wìj vinden ‘wachten’ om te vertrekken vervelend.
Voor hen speelt tijd gewoon geen rol. Als je je probeert in te leven in hùn mentaliteit (wat moeilijk is!) zie je dat er een enorme rust en vriendelijkheid van die mensen uitgaat. Het is bizar, maar omdat tijd geen rol speelt hébben ze ook tijd. De les duurt geen uur of twee uur, nee, tot het gedaan is…
Ik riskeer het niet om op grote diepte rond te zwemmen zonder masker. Yid respecteert het. Slowly, slowly…Christine heeft er geen probleem mee. Ik zie door mijn duikbril dat ze alle bewegingen perfect onder controle heeft.
We duiken vandaag op 12 m. Het is prachtig. Toch ben ik niet 100% op mijn gemak. Ik houd alle meters goed in het oog. Het wateroppervlak zit zò ver…
Na de duik varen we niet direct terug. De fisherman wil nog eerst vissen. Wat een figuur! Hij heeft niet die fijne Thaise trekken, maar de kop van een Australische Aboriginal. Hij stuurt de boot, hangend aan zijn dieselmotor, door de golven, terwijl hij de vislijn viert. De lijn bestaat uit een aantal haken met kippepluimpjes. Het is de wonderbaarlijke visvangst. Lijn uitwerpen, en na enkele minuten weer optrekken om de kilo’s grote vissen in de boot te werpen. Hij haalt maar binnen, tot de bodem van de boot vol ligt met spartelende vis. Hij heeft iets wilds, ik mag hem, en het is wederzijds. We lachen naar mekaar. Hij vertelt dat hij de oceaan overstak om voor de kust van India te vissen, maar daar gesnapt werd en een jaar in de gevangenis doorbracht. Ook mijn grootvader zat in de gevangenis in Portugal, omdat hij het niet kon làten ‘binnen de limieten’ te vissen. Zoals hij daar aan zijn roer hangt met een sigarettenpeuk in zijn mondhoek acht ik hem nog tot veel meer in staat. Het is beter met hem een Chang(=plaatselijk bier) te drinken dan ruzie te maken.
We genieten van de boottocht op zijn Thais…
In de late namiddag nemen we nog wat theorie door voor ons examen van morgen. En ja, sinterklaas heeft vandaag hier het Nederlands handboek meegebracht. Slowly, slowly.


7 december ’06

Ko Lipe
Het 300 blz. tellende PADI – handboek volledig instuderen is onbegonnen werk. ’s Middags heeft Christine nog geen 100 blz door, en dan moet ik nog beginnen lezen, want we hebben maar één handboek. Ik heb er ook weinig zin in.
We besluiten enkel de herhalingsvragen na elk hoofdstuk te lezen. De berekeningen die de maximale duiktijd en rusttijd bepalen oefenen we goed in.
Om 16h zijn we er klaar voor….
We zitten er al een hele tijd (grr, slowly, slowly!), en dan komt het examen. Gepeperd! De moeilijkste vraagstukken en de kleinste details worden niet uit de weg gegaan…
De hoofdzaken kennen we goed uit de praktijk. Ook alle berekeningen zijn correct. Van de detailvragen hebben we er enkele verkeerd, maar we halen ruim de vereiste 75% om te slagen. We krijgen een voorlopig duikersbrevet. Het definitieve diploma komt via PADI Australia naar ons thuisadres. We feliciteren mekaar, en eten ’s avonds elk een lekkere levende verse vis op de barbecue! Heerlijk.
We praten nog wat na met Yid. Hij deed er 7 jaar over om duik-instructeur te worden. Omdat de opleidingen voor hem zò duur waren moest hij steeds weer een periode werken in Bali of Maleisia om de volgende cursus te betalen. Elk jaar is een duur examen nodig om zijn licentie te vernieuwen. Hier op het eiland heeft hij nu een nieuwe duikschool opgericht, wat een zware investering in materiaal is voor hem. We zijn zijn eerste buitenlandse klanten, en schrijven een tekst in zijn herdenkingsboek om hem aan te bevelen…
We zijn ook echt blij dat we niet kozen voor een buitenlandse opleiding die misschien wat professioneler is. Hier krijg je zoveel méér: Slowly, slowly…
Christine geeft onze knappe Thaise instructeur drie dikke zoenen bij vertrek. Net iets té dik.


8 december ’06

Ko Lipe
De laatste dag op ons paradijslijk eiland. We staan vroeg op om het binneland te verkennen. We draaien recht het oerwoud in en passeren de drie grotere vissers dorpen. De mensen wonen hier ongelofelijk simpel. Je kunt het met moeite een huis noemen. Enkel een afdak op palen met half-gesloten wanden. Slapen op de grond. Om te vrijen moet je wellicht wachten tot het donker is. Niet dat het een probleem is, want het wemelt hier van de spelende kinderen. Ko Lipe is toegewezen als vaste verblijfplaats voor een nomadenvolk dat hier op de oceaan tussen de eilanden rondtrok met hun ‘longtailboten’ en van de visvangst leefde. Voor hen moet het sedentaire leven en vooral het contact met westerlingen zoals wij een echte schok zijn…We bewegen ons zo bescheiden mogelijk tussen de dorpen, en durven met moeite foto’s nemen. Mensen lachen ons warm en vriendelijk toe. Ook zij kijken naar ons als een ‘curiosum’.
Er zijn geen wegen, enkel paden door de wildernis. Het is hier heel stil. Je voelt de adem van het oerwoud. De geluiden klinken als muziek in de oren…Alles straalt een diepe rust uit
Om 8 h is het al bloedheet. De plaatselijke middelbare school draait op volle toeren. Ik krijg zowaar heimwee. De leerlingen zitten in hun keurige witte uniformen voor de computer. De school beschikt over internet via satelliet. Ook onze website zouden ze kunnen lezen, indien we, zoals de meeste Nederlanders onze website lieten vertalen in het Engels door een vertaalprogramma . Of die website van een andere middelbare school ergens ver weg, in Brugge, den Olva... De wereld is klein, ook voor de kinderen van deze nomaden.
We zien grotere, professionele vissersschepen aan de horizon. Natuurlijk vangen die nog véél sneller vis dan onze fisherman. Misschien zòveel dat binnen een aantal jaar kippeveren geen zin meer hebben? Het leven zal hier niet blijven zoals het is, in dit ‘laatste paradijs van Thailand’.
’s Avonds maken plaatselijke mensen voor ons een heerlijke maaltijd klaar in hun eigen keuken. We zijn de enige klanten: Eerst zeevruchtensoep in een room van cocosmelk. De cocosnoten liggen hier voor het rapen! De vis uit hun zee, gebakken in cocosolie, met zoetzure saus van ananas, papayo en mango. (Ze vallen hier van de bomen in je mond) Met fried rice van zeevruchten erbij durven we niet meer diep ademen uit schrik dat we splijten! We wanen ons in een vijfsterrenrestaurant. En dat alles voor nog geen 10€…
Terwijl we daar zitten barst een tropisch onweer los. De paden zijn in een handomdraai kleine rivieren. De bliksem slaat als een kleine vuurbal in op de weg, net naast ons. We verschieten nogal, maar zien dat men hier met moeite verpinkt. Het gebeurt hier blijkbaar vaak. De familie waarbij we eten weet dat we morgen vertrekken.
-Wanneer kom je terug?
-Wellicht nooit meer…Het is zò ver naar hier.
-We geloven je niet! Iedereen komt hier terug…


9 december ’06

Ko Lipe – Hat Yai
We zwemmen nog een laatste keer. Uit het water kijk ik naar het eiland. Ik neurie het liedje van H. Bellafonte: ‘Island in the sun’ en bedenk dat je hier nu met weinig kapitaal een stukje grond zou kunnen kopen, wat chalets verhuren, koken voor je gasten. Je zou hier goed kunnen leven, want binnen enkele jaren is dit hier een veel duurder toeristisch oord, zoals de vele andere eilanden in Thailand…Niet voor mij. Wellicht wél voor anderen want het is hier té mooi! Als de overheid de plaatselijke vissersbevolking niet beschermt wordt alles gegarandeerd opgekocht door kapitaalkrachtiger mensen. De bazin van onze resort is in onderhandeling met een Engelse firma om een vijfsterrenduikschool op te richten…
We klauteren van in het water ( er zijn hier geen aanlegstijgers) een plaatselijke longtailboot in.
De veerboot ligt al te wachten in de open zee.
Motoren worden gestart. Aan hoge snelheid wordt Ko Lipe kleiner. Eerst verdwijnt het strand achter de ronding van onze aardbol. Daarna de vlakkere delen. Na enkele uren zie je nog vaag de twee bergen uitsteken. Daarna wordt het ganse eiland in de oceaan opgeslokt. De vissersgemeenschap van Ko Lipe is nu enkel nog herinnering. Ik voel me een beetje triest. Dank je wel omdat we een week mochten meeleven in jullie aards paradijs, voor de rust en hartelijkheid die jullie uitstralen. Dank je wel voor de indrukwekkende ontdekkingstocht onder het wateroppervlak. Wellicht komen we hier nooit terug. We gaan jullie missen…
We nemen de minibus terug naar Hat Yai. Morgenochtend de trein naar Maleisië. Als het aards paradijs ooit bestaanheeft, zal het wel hier geweest zijn.

10 december ’06

Hat Yai – Sungai Kolok - Pasir Mas ( Maleisië) – Gua Musang
Om 6.50h zitten we al op de lokale trein voor een vijf uur durende treinrit naar Sungai kolok, het laatste stadje vòòr de oostelijke grensovergang met Maleisië.
Zo’n treinrit is bloedheet, in nokvolle wagons met houten banken en open ramen. Maar het is iets écht. Je mag een glimp opvangen van het plaatselijke leven en zo stiekem mogelijk mooie plaatjes schieten.
Het is hier weer een andere wereld. We komen sinds Pakistan voor het eerst weer in moslimgebied. Vrouwen lopen weer gesluierd. Ze zien er allerschattigst uit, met hun zwarte ogen onder de sluier.
De trein lijkt wel belegerd. Soldaten houden de ganse reis de wacht met het machinegeweer in aanslag. Ook de stationnetjes zijn net versterkte burchten. Regelmatig gebeuren hier aanslagen omdat de moslimbevolking wil aansluiten bij het Islamitische Maleisië. Op de trein uit Bangkok vertelde ons dan weer een andere man heel fier dat het noordelijk deel van Maleisië éigenlijk van Thailand is. De Britten hebben de grens verkeerd getrokken. Zo zie je maar. Het is niet enkel de Vlaamse rand rond Brussel. Op de ganse wereld leven verschillende bevolkingsgroepen in de grensgebieden gemengd. Vaak met de nodige spanning.
Good bye, Thailand…Je bent een prachtig land, een oase van rust en ontwikkeling in dit deel van Azië. We hebben genoten met volle teugen. Dank je wel.
Wellcome to Malaysia!
De grensformaliteiten zijn in 10 min. geregeld. Jawel!
Uurwerkje weer een uurtje doordraaien. Baths opbergen en Maleisische Ringgits uit de muur halen…
We nemen de bus naar het station van Pasir Mas. Het is een echt moslimstadje, dus op deze bloedhete dag is een frisse pint er niet meer bij.
We besluiten vanavond nog een stuk van het treintraject naar Jerantut, het vertrekpunt voor de veerboot naar het nationaal park van ‘Taman Negra’ af te leggen. Anders zitten we morgen 10 uur op de boemel.
We gaan iets eten, en ik laat mijn haar weer eens knippen.
We nemen de expresstrein. Zo confortabel als thuis. Ik werk op de computer het verslag wat bij, en beantwoord enkele mails.